چرا بيشتر تريدرها و قماربازها مي‌بازند؟ راز ضرر در معاملات
طبق تحقيقات انجام شده، حدود ۹۵ درصد معامله‌گران و قماربازان مي‌بازند. اما چرا؟ در اين مقاله به زبان ساده علت ضرر كردن اغلب تريدرها را بررسي مي‌كنيم.
يكي از جالب‌ترين مباحث در تريد و معامله كه در بسياري از بخش‌هاي زندگي هم آن را حس مي‌كنيم، چيزي است كه معامله‌گران به آن «محرك تصادفي» (Random Reinforcement) مي‌گويند.
محرك تصادفي همانطور كه از اسمش پيداست، زماني رخ مي‌دهد كه يك تريدر تازه‌كار، از يك روش خاص، در معامله به سود مي‌رسد، در صورتي كه لزوما علت كسب سود، آن روش نبوده است. يا اينكه يك تريدر ماهر تصادفي ضرر مي‌كند، در حالي كه تحليل‌ها و برنامه‌ي او اشتباه نبوده‌اند.
در بازارها گاهي اوقات شاهد اين هستيم كه تريدرهاي حرفه‌اي ضرر مي‌كنند و معامله‌گران تازه‌كار به سود زيادي مي‌رسند، در حالي كه شايد تريدر ماهر همه اقدامات و تحليل‌هايش را درست انجام داده باشد، اما شرايطي رقم خورده كه از اختيار او خارج بوده است.
وقتي يك تريدر تازه‌كار در حالي كه تحليلش اشتباه بوده و بدون برنامه معامله كرده، به سود مي‌رسد، به احتمال زياد فكر مي‌كند كه روش درستي را برگزيده و به تدبر و تعقل خود مي‌بالد. او به روش خود ادامه مي‌دهد و در نهايت ضرر زيادي را متحمل خواهد شد.
همچنين وقتي يك تريدر ماهر كه تحليلش درست بوده اما مثلا بازار به خاطر دستكاري تغيير روند داده، ضرر مي‌كند، اين تريدر با فكر اينكه تا به اينجا اشتباه مي‌كرده، برنامه و روش درستِ تحليل خود را عوض مي‌كند.
اصلي‌ترين دليل ضرر كردن اغلب تريدرهاي بازار همين محرك‌هاي تصادفي است كه معامله‌گران را كاملا به اشتباه مي‌اندازد.
در سال ۲۰۱۷ همه نابغه بودند!در سال ۲۰۱۷ كه قيمت همه‌ي ارزهاي ديجيتال به طرز جنون‌آميزي بالا مي‌رفت، كسب سود مثل آب خوردن بود. در اين بين خيلي‌ها فكر كردند نابغه هستند و كانال‌هاي تلگرامي و سيگنال‌دهي VIP مثل قارچ رشد كرد.
چه تعداد افرادي كه خودشان را با الگوهاي خيالي در تحليل تكنيكال گول نزدند و چه تعداد افرادي كه شب و روز از معجزه تحليل‌هايشان نمي‌گفتند. اما حقيقت اين بود كه در سال ۲۰۱۷ و مخصوصا نيمه دوم آن، هر چه مي‌خريديد سود مي‌كرديد.
تريدرهاي تازه كارسال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به خيلي‌ها اثبات كرد كه تريد كردن و تحليل در بازار قانون‌گذاري‌نشده و پر از نهنگ ارزهاي ديجيتال به اين سادگي‌ها نيست. تريد كردن خوابيدن و پول درآوردن نيست.
نقطه اشتراك معامله و قمارمحرك تصادفي مي‌تواند عادات بد و طولاني مدت در يك معامله‌گر ايجاد كند كه ترك آن بسيار مشكل خواهد بود. يكي از دلايلي كه معامله بي شباهت با قمار نيست، همين اعتياد به انجام آن است كه نتيجه‌اش جز ضرر نيست.
علت اينكه قماربازان همينطور به قمار ادامه مي‌دهند، اين است كه آن‌ها پس از چند باخت، بالاخره مي‌برند و همين برايشان كافي است كه به بخت‌آزمايي ادامه دهند، اما علم رياضي اثبات مي‌كند كه در بلند مدت در حال از دست دادن تمام دارايي‌شان هستند، چون مثلا اگر ۸ تومان مي‌برند ۱۰ تومان مي‌بازند.
يك قمارباز پس از چند بار باخت، روش خود را به طور كامل تغيير مي‌دهد و به روش ديگري روي مي‌آورد تا شايد باخت‌هايش جبران شود، در حالي كه ممكن است روش اولش بهتر بوده باشد و فقط بدشانسي محض يا تقلب باعث باخت شده. در واقع هر چقدر كه قمارباز پول كمتري براي ريسك كردن و پايبند ماندن به روشش داشته باشد، زودتر تمام دارايي خود را مي‌بازد.
براي نمونه مي‌توان به سايت‌هاي شرط‌‌‌بندي فوتبال كه اين روزها بسيار زياد هستند و افراد را به نابودي مي‌كشانند، اشاره كرد.
افراد در اين سايت‌ها رويكردهاي مختلفي را براي بردن انتخاب مي‌كنند. يكي روي گل‌هاي زده بازي تمركز مي‌كند و يكي مثلا روي كرنرها شرط مي‌بندد. افراد زيادي در اين سايت‌ها، بازي‌هاي فوتبال را به طور دقيق تحليل و بررسي مي‌كنند اما بيشتر آن‌ها در نهايت بازنده هستند.
فرقي نمي‌كند چه روشي را انتخاب كنيد، سايت هميشه برنده است.
ضريب‌ها در اين سايت‌ها طوري تعيين مي‌شوند كه در بلند مدت ضرر كنيد. مثلا اگر يك شرط احتمال ۵۰ درصد برد را دارد، ضريب طوري تعيين مي‌شود كه شانس سايت ۵۲ درصد و شانس كاربر ۴۸ درصد باشد. به اين صورت در بلند مدت و با تكرار، هميشه سايت‌ها برنده هستند، حتي اگر عده كمي از قماربازها با خوش‌شانسي يا نفوذ سود كنند.
شرط بنديذات معاملات و تريد با ذات قمار فرق مي‌كند اما در بازارهاي مالي هم هميشه شرايطي وجود دارند كه از اختيار معامله‌گر خارج است.
درك اين نكته كه سود كردن يا ضرر كردن شما ممكن است به علت تحليل‌هاي شما نبوده باشد، در كنترل احساسات و تقويت نيروي رواني در معاملات بسيار موثر است. براي درك بهتر، به دو مثالي كه در ادامه آورده‌ايم توجه كنيد.
مثال ۱: در توهم تحليل‌گر بودنمحمد مي‌خواهد يك تريدر ارز ديجيتال شود. او درباره ارزهاي ديجيتال به خوبي اطلاعات دارد، اخبار را دنبال مي‌كند و دانش خوبي درباره اقتصاد دارد اما تاكنون تريد نكرده است. وقتي از دور به بازار و قيمت‌ها نگاه مي‌كند، با خودش مي‌گويد كه پول در آوردن از اين بازار كاري ندارد و چند باري هم همينطور از روي چشم بازار را پيش بيني كرده و درست از آب درآمده.
محمد يك حساب صرافي ايجاد مي‌كند و همان موقع چشمش به يك ارز ديجيتال ميفتد كه در پايين‌ترين قيمت يكي دو سال گذشته خود قرار دارد. با خودش مي‌گويد كه امكان ندارد قيمت از اين پايين‌تر بيايد. خيلي سريع و بدون هيچ برنامه‌اي ۱ ميليون تومان از آن ارز ديجيتال مي‌خرد.
كمي بعد بازار رشد مي‌كند و محمد ۲۰۰ هزارتومان سود مي‌برد. حالا فكر مي‌كند كه استراتژي خودش را پيدا كرده است: «هر ارزي كه در يك هفته بيش از ۲۰ درصد سقوط كرده بود را بخر و بعد صبر كن تا سود كني» چند بار محمد روش خود را امتحان مي‌كند و به سود مي‌رسد.
تا اينكه يك روز مي‌بيند قيمت ارز ديجيتال بيت كانكت، ۲۰ درصد كاهش يافته است. طبق استراتژي خودش مقدار زيادي بيت كانكت مي‌خرد. اما خيلي زود خبر كلاهبرداري بيت كانكت منتشر مي‌شود و اين ارز ديجيتال با ۱۰۰ درصد كاهش به صفر مي‌رسد.
و اين گونه محمد متوجه مي‌شود كه لزوما بعد هر سقوطي، شاهد صعود نخواهيم بود.
چرا بيشتر تريدرها و قماربازها مي‌بازند؟ راز ضرر در معاملاتدر انتظار صعود!حالا يك مثال ديگر، اين بار براي تريدرهاي حرفه‌اي و با تجربه‌تر.
مثال ۲: خارج شدن از راه راست!محمد براي مدتي در بازار فعاليت كرده، تجربه بدست آورده و به اين درك رسيده است كه تريد كردن از روي احساسات و بدون برنامه مكتوب و تحليل دقيق اشتباه است. او از اشتباهات قبلي خود درس گرفته و حالا مطابق با تحليل و برنامه تريد مي‌كند.
برنامه او براي چند ماه درست كار كرده و او به طور كلي سود مي‌كند. اما بعد از مدتي ضررها آغاز مي‌شوند. بيشتر تحليل‌هاي او اشتباه از آب در مي‌آيد و به ضرر افتاده است.
او برنامه خود را به طور كامل كنار مي‌گذارد و سعي مي‌كند كه يك استراتژي ديگر براي خودش بنويسيد. اما اين استراتژي امتحان خود را پس نداده است و محمد غافل از اينكه بازار به خاطر دستكاري يا هر چيز ديگري تغيير روند مي‌دهد، يك برنامه درست را با يك برنامه تست نشده عوض مي‌كند. گويي كه دوباره دارد تريد را از اول شروع مي‌كند.
جمع‌بندياستراتژيبازارها مي‌توانند بر خلاف تحليل شما معكوس شوندبازارها بسيار پويا و مدام در حال تغيير هستند. اتفاقات تصادفي و رويدادهاي اجتناب‌ناپذير گاهي اوقات باعث مي‌شوند كه تريدرهاي بدون مهارت سود ببرند و تريدرهاي ماهر ضرر كنند و اين هميشه اتفاق مي‌افتد.
راهكار دقيقي براي درگير نشدن در اتفاقات تصادفي يا عمدي بازار (مثل دستكاري) وجود ندارد و بايد اين حقيقت را پذيرفت كه بيش از ۹۵ درصد معامله‌گرانِ كوتاه مدت در نهايت ضرر مي‌كنند.
اما مي‌توان با داشتن برنامه و البته كسب تجربه، تا حد زيادي ريسك محرك‌هاي تصادفي را كاهش داد. فراموش نكنيد كه حتي بهترين تريدرهاي دنيا هم گاهي اوقات پشت سر هم ضرر مي‌كنند.
با داشتن يك برنامه معامله كه مكتوب باشد و انجام تحقيقات كافي پيش از معامله، با بررسي نتايج تريدها در طي چند ماه، مي‌توان حدس زد كه آيا استراتژي مناسبي داريد يا خير. لازم به ذكر است كه بازار ارزهاي ديجيتال بيشتر از هر بازار ديگري داراي محرك‌هاي تصادفي و عمدي است و براي همين به عقيده كارشناسان، معامله در اين بازار از بازارهاي ديگر ريسك بيشتري دارد.
برچسب: